Waarom zakt de PvdA weg en groeit de populariteit van Wilders enorm? In kranten en online vliegen de visies je om de oren. Is Wilders een hype die zo weer overwaait? Of wordt zijn opkomst voortgestuwd door een trend/onderstroom in de samenleving?
De zeekaart met ontwikkelingen en onderstromen van ecosoof Jan van der Linden laat zien dat onze samenleving zich ontwikkelt van een industriële economie via een consumer economie naar een kennis economie (en nog verder). Het zal niet lang meer duren of de grootschalige industriële economie verdwijnt in Nederland (met de massaproductie die zich verplaatst naar India en China). Politieke partijen of industriële/procesgestuurde bedrijven die op dit paradigma zijn gestut, zullen de grond onder hun voeten zien verdwijnen. Niet voor niets analyseren de sociaaldemocratische strategen in nrc.next van 11 juni dat zij "moeite hebben met de 21ste eeuw". Elke nieuwe generatie heeft eigen spelregels en succesformules. Wilders geeft de babyboomers de beleving waar zij naar snakken.
Welke onderstromen zijn er zoal te zien op de zeekaart:
- Trend van de broekriem: mensen die alleen geld uitgeven aan dingen die echt waardevol zijn, en bezuinigen op uitgaven die niet direct functioneel zijn. Deze trend is het duidelijkst zichtbaar bij de old boomers.
- Trend van de verwennerij: mensen die geen genoegen nemen met gewoon, en hun leven versieren met bijzondere momenten en genieten van de aandacht. Deze trend speelt het sterkst bij de young boomers.
- Trend van het meedoen: mensen die geen zin meer hebben in gedachteloos consumeren, maar als liefhebbers hun eigen kennis en kunde willen inbrengen. Dit is een dominante trend bij generation X.
Deze drie megatrends spelen overal. Bij verzekeraars, bij ontwerpers, bij gemeentes, bij winkels, bij boeren, bij onderwijs, bij muziek, in de politiek, bij zorginstellingen, bij omroepen. Overal hebben ze invloed op de kernactiviteiten, besturingsmodellen en het contact met klanten. Welke trend speelt bij jouw klanten en gaat dus de concurrentieverhoudingen op zijn kop zetten?
Het stokpaardje van de PvdA is altijd “solidariteit” geweest. Je bent solidair met elkaar tegen iets van buiten de partij (voor de PvdA tegen werkgevers en andere kapitalisten). Een term die past bij het soulmate-gevoel, maar die ook een verdedigende houding impliceert en een calimero-effect heeft op zowel de partij als de individuele PvdA-kiezer. Solidariteit maakt mensen klein en houdt ze klein. Ik heb altijd de indruk gehad dat bij de soulmates van de PvdA nooit echt veel vertrouwen is geweest in de partij wanneer het gaat om het echt winnen van de oorlog. De PvdA heeft misschien altijd op een aanvalspartij geleken, maar het zijn altijd schijnaanvallen geweest als onderdeel van de verdedigingsstrategie. Te weinig zelfvertrouwen doordat je altijd te solidair wilde zijn met de mensen die de partij zelf betitelt als slachtoffer, kansarm en hulpbehoevend. Hoe kun je zelfvertrouwen krijgen wanneer je het monopolie claimt op de “zwakkeren” binnen onze samenleving?
BeantwoordenVerwijderenDe PVV is ook tegen dingen, maar zoekt geen soulmates, die gepamperd en beschermd moeten worden. De PVV zoekt aanhangers en soldaten, die samen de aanval durven te kiezen. De generaal wordt zichtbaar neergezet om het moreel binnen de troepen hoog te houden. Bovendien is de generaal een winner, want hij durft zijn tegenstanders lafaards en losers te noemen. Eindelijk iemand die de Haagse en Brusselse slappelingen de oren durft te wassen. Als de PvdA het leger is dat het volk wil beschermen tegen de boze buitenwereld, dan is de PVV (lees: Geert Wilders) de inspirerende of manipulerende generaal om het volk zelf als soldaat in te zetten. Dat is immers het machtigste leger dat er bestaat…………..
De kiezer kan de huidige complexiteit van de samenleving niet meer overzichtelijk krijgen voor zichzelf. Dus gaat hij simplificeren en kom je al snel uit bij thema-denken, waarbij je één thema of een klein aantal thema’s op een voetstuk plaatst en al je energie daar op richt. Lekker overzichtelijk en simpel. Geert Wilders is zeer succesvol met het één thema-principe. En ook de Partij voor de Dieren gaat hiermee aan de slag. Kijk maar eens wat voor een pittige vrouw daar aan het roer staat. Je hebt als kiezer de indruk dat je met zo’n thema ook zelf concreet wat kunt doen. Het liefst ergens tegen zijn en daarmee hopen dat de Europa-sneltrein niet over je heen dendert. Bijvoorbeeld stemmen tegen Europa of stemmen tegen die verschrikkelijke diertransporten. Het vermindert het gevoel van onmacht (…..even…..). En vermindering van onmacht geeft gevoel van controle en dus gevoel van veiligheid (de voorloper voor de grotere menselijke behoefte: geborgenheid).
Thema-partijen kennen nog veel kritiek, maar ik denk dat de tijd van politieke ideologieën echt voorbij is. Mensen vormen steeds meer hun eigen wereldbeeld en willen dit razendsnel kunnen bijstellen, wanneer gebeurtenissen hierom vragen. Die bijstellingen hoeven niet persé groots te zijn. In de praktijk zal het gaan om kleine nuanceringen of juist verscherpingen. Kiezers krijgen dus steeds meer behoefte aan politici die hun thema’s handen en voeten kunnen geven. Voor de politici betekent dit dus minder idealisme en meer pragmatisme. Pragmatisme biedt voor politici bovendien als voordeel dat je legitiem kunt switchen van het ene thema naar het andere, omdat je dat kunt verantwoorden op basis van de constante veranderingen in behoeften van de samenleving.
Dus de PvdA zou wellicht niet meer solidariteit moeten nastreven, maar meer eigen-wijsheid. Een wellicht enigszins controversiële, maar in ieder geval opvallende leider helpt daar zeker bij. Vraag maar aan Geert of Marianne.